پانزدهم ماه شعبان المعظم مصادف باسالروز ولادت باسعادت يگانه منجي عالم بشريت حضرت حجت ابن الحسن العسكري امام مهدی موعود(عج) به همه مسلمانان و شيعيان جهان و همه منتظران ظهور آن حضرت مبارك باد!

 اصل موعودگرايي در اديان و مهدويت در دين مبين اسلام 

درتمام مكاتب فكري و ديني راجع به تاريخ و آينده جهان، ايده ها و پيش بيني هاي وجوددارد.

برخي از مكاتب فكري بشري با تبيين تاريخ جوامع بشري و تحليل پيشرفت علوم تجربي و بلوغ

فكري بشر،پاياني براي تاريخ پيش بيني كرده بودند. ایده رسيدن به كمون نهايي درمکتب

کمونیسم و رواج و حاكميت ليبرال دمكراسي در نظریات مدرنيسم غربی و نظريه پايان تاريخ

فوكوياما از جمله اين ايده ها و پيش بيني ها بوده اند. در تمام اديان الهي و مذاهب اعتقادي

مبتنی بر وحی الهی نيز راجع به آينده و فرجام جهان ايده هاي مطرح مي باشد. مفهوم

موعودگرايي و يا منجی گرايي که در اديان الهي وجود دارد، در همين راستا است.مفهوم

موعودگرايي در اديان الهي بدين معني اشاره دارد كه روزي شخص صالحي خواهد آمد و

جهان را پر از عدل و داد خواهد كرد. بنابراين ايده موعودگرايي مورد اتفاق تمامی ادیان است و

هر دین و مکتبی متناسب با فرهنگ دینی و ملی خود از آن سخن گفته و پیش بینی های را

مطرح کرده است.

به عنوان مثال در آيين يهود بطور صريح و مكرر به موعود اين دين اشاره شده و آمدنش را نوید

داده است. در اسفار تورات و برخى از کتابهاى دیگر اين آيين، مربوط به برخى پیامبران بنى

اسرائیل، بصورت واضح و بطور مشخص نوید ظهور رهبرى بزرگ به نام «مسیح» یا ماشیح به

زبان عبرى و به معناى «مسح شده» را داده است. با توجه به اینکه یهودیان به حضرت

عیسى مسیح (ع) ایمان نیاوردند و بلکه کمر به کشتن او بسته بودند؛ این مسیح یا ماشیح

غیر از عیسى مسیح مورد نظر و انتظار مسیحیان ـ و نیز مسلمانان ـ است.

از این رو، مسیح موعود یهودیان هنوز به دنیا نیامده است. او که بر اساس باور یهودیان فرزندى

از نسل داود و یـا فرزند منتخب داود است، درآخرالزمان پدید خواهد آمد و با سیطره بر جهان،

پادشاه جهان و جهانیان خواهد شد و به عدل و داد پادشاهى و حکمرانى خواهد کرد. همه

ستمگران و شریران را نابود مي کند، فقیران و صالحان را رهایى بخشیده ، وارث زمین خواهد

کرد. آنگاه است که گستره زمین از آن یهودیان خواهد بود(عبدالله ابراهيم زاده آملي، مجله

حصون ، موعود دراديان، شماره 12 سال 1386).

در آیین مسیحیت نیز در كنار وعده به پيامبري شخصي به نام احمد كه همان حضرت محمد(

ص) مي باشد ، به ظهور موعودى در آخرالزمان که به اعتقاد پيروان اين آيين همان عیسى

مسیح (ع) مي باشد، نوید داده شده است.از اين ظهور به ظهور دوم یا بازگشت دوباره

حضرت عیسى مسیح (ع) براى نجات جهانیان ياد مي شود. از این رو، اگر درباره سرانجام کار

حضرت مسیح (ع) پس از ظهور نخست و اعلام رسالت و تبلیغ دینش میان مسلمانان و

مسیحیان اختلاف نظر وجود دارد، در اصل در ظهور دوم آن حضرت اتفاق نظر دارند.

بر اساس اعتقاد مسيحيان، حضرت عیسى (ع) دوباره ظهور خواهد کرد و به تصریح عبارات

عهد جدید (یا اناجیل چهارگانه و برخى متون فرعى وابسته به آن)، با حاکمان ستمکار خواهد

جنگید و پس از نابود کردن آنها بشر را به ساحل نجات و رستگارى رسانیده و به زندگى

آرمانى اش جامـه عمل خواهد پوشانید. به همین دلیل، مسیحیان منتظر ظهورش باید آماده

باشند و زمینه هاى ظهور آن حضرت را فراهم کنند. به عنوان نمونه در كتاب مسيحيان در

انجیل لوقا در این زمینه چنین آمده است: کمرهاى خود را بسته، چراغهاى خود را افروخته

بدارید و شما مانند کسانى باشید که انتظار آقاى خود را مى کشند... پس شما نیز مستعد

باشید، زیرا در ساعتى که گمان نمى برید «پسر انسان» مى آید(عهدجديد، انجليل لوقا باب

12). ظهور دوم حضرت عیسى (ع) با پیدایش یک سلسله حوادث طبیعى، زمینى، آسمانى،

سیاسى و اجتماعى همراه خواهد بود.(عبدالله ابراهيم زاده آملي،پيشين).

 موعود دين مبين اسلام

 دين مبين اسلام به عنوان آخرین و کامل ترین دین از ادیان آسمانى، به فرجام جهان و مسأله

مهدويت بیش از سایر ادیان اهمیت داده و در تبیین مسائل مربوط به آن اهتمام خاصى ورزیده

است. بر اساس جایگاه مهم مهدى(عج) موعود در اسلام است که همه مسلمانان از هر

گروه و فرقه اى بر این مساله اتفاق دارند که در آخرالزّمان شخصي به نام حضرت مهدى (عج)

خروج مى کند؛ و بر این مساله نیز اتفاق نظر دارند که آن حضرت از نسل حضرت على (ع) و

فاطمه زهرا (س) است و نامش نام پیامبر(ص) است.

 علاوه بر آیات فراوانى که در قرآن كريم بر مسئله مهدویت در اسلام و ظهور حضرت مهدى (

ع) دلالت مى کند، روایات شیعه و سنى در این زمینه، بسیار زیاد و به حد تواتر رسیده است،

به گونه ای که کسى نمى تواند درباره درستى آنها تردید به خود راه دهد. در اینجا مساله

مهدى موعود در نگاه اسلام را در دو مذهب مهم و محورى آن یعنى سنى و شیعه پى مى

گیریم و دیدگاه این دو مذهب اسلامى درباره این مساله را به طور فشرده بیان مى کنیم.

 موعود اسلام (مهدويت) در مذاهب اهل سنت

 از آنجا كه مساله مهدويت در صدر اسلام مطرح بوده است و در كنار تبليغ ساير اعتقادات

مسلمانان اين مساله نيز مطرح بوده است ، احاديث موثقي فراوان از وجود مبارگ رسول اعظم

(ص)‌ در مناسبت هاي مختلف و از طرق گوناگون  در مورد مهدویت نقل شده است. به همين

دليل است كه در کتابهاى اهل سنت و جماعت آنقدر روایات كثيره درباره مهدى موعود (عج )

وجود دارد که عقیده به آن حضرت از ضروریات دینى مذهبى آنان به شمار آمده است. بـه

عنوان مثال، درباره اصل موضوع ظهور مصلح جهانى و حضرت مهدى (ع)، 657 حدیث در کتب

آنان از قبیل صحیح بخارى، سنن ابن ماجه، سنن ابن داود، سنن ترمذى، منتخب کنز العمّال ،

مسند احمد بن حنبل، ینابیع المودة، الصواعق المحرقه و غیر آن نقل شده است.(لطف الله

صافي گلپايگاني، منتخب الاثر)

کتابهایى که اهل سنت درباره حضرت مهدى(عج) نوشته اند و یا روایات مربوط به ایشان را

جمع آورى کرده اند، بسیار است. کتاب منتخب الاثـر، بیش از 60 کتاب معتبر اهل سنت را، که

به این موضوع پرداخته اند نام مى برد، که برخى از عالمان مشهور و بلند آوازه و نیز اکابر اهل

سنت،از جمله احمد بن داود، ابن ماجه، ترمذى، بخارى، مسلم، نسائى، بیهقى، ماوردى،

طبرانى، سمعانى، ابن عساکر، کسائى، ابن اثیر، حاکم، ابن جوزى و شارح معتزلى در این

باب سخن گفته اند.(عبدالله ابراهيم زاده آملي، پيشين).

 با وجود اینکه اهل سنت به اصل امامت ـ مانند شیعه ـ اعتقاد ندارند، ولى به خاطر زیادى

روایات معتبر مربوط به ظهور حضرت مهدى (عـج ) و تواتر آنها، اعتقاد به ظهور مهدى نامى از

نسل فاطمه (س) از اعتقادات ضرورى اهل سنت به شمار آمده است و لذا انکار مهدى

موعود(عج) را موجب خروج از دین مى دانند.

 شخصي به نا «سفارینى»از عالمان بزرگ سنى مذهب در کتاب «عقیده» مى نویسد: ایمان

به خروج مهدى واجب است و این مطلب نزد اهل علم مقرر و در کتب عقاید اهل سنت و

جماعت مدون اسـت. همچنین «قاضى شوکانى» مؤلف کتاب «نیل الاوطار» نیز گوید: پنجاه

حدیث درباره مهدى قابل توجه است و این احادیث بدون شک متواترند(عبدالله زاده آملي ،

پيشين).

 موعود اسلام (مهدويت) در مذهب تشیع

در منظومه اعتقادي شيعيان و پيروان اهل بيت(ع) اندیشه موعود گرايي به صورت بسيار

مشخص تر نسبت به اهل سنت و جماعت و تحت عنوان مهدویت مطرح شده است.مسأله

مهدويت در مذهب تشیع به چند دلیل از جایگاه برتر و حساسیت و جذابیت بیشترى برخوردار

است:

1-    به دلیل اصالت مسأله امامت و جایگاه اعتقادى آن، که در فرهنگ دینى اعتقادى شیعه، تداوم رسالت است.

2-    ديگر اینکه طرح مسأله مهدویت در شیعه از صراحت، شفافیت و جامعیت بسیار بـیشترى

برخوردار است به طورى که همه ابعاد آن و زوایاى شخصیتى حضرت مهدى (عـج) و چگونگى

ظهور و تشکیل حکومت واحد جهانى اسلام توسط آن حضرت به خوبى روشن شده و هیچ

گونه ابهامى در آن وجود ندارد.

3-    مساله مهدويت از همان آغاز رسالت حضرت رسول اعظم(ص)‌در كنار ساير معتقدات ديني اسلام مطرح بوده است.

به عنوان نمونه به چند حديث در اين مورد اشاره مي شود.

1-    ابن عباس گويد رسول خدا (ص) فرمود براستى خداى تبارك و تعالى يك نظرى بزمين

انداخت و مرا انتخاب كرد و پيغمبر نمود سپس نظرى ديگر انداخت و على را انتخاب كرد و امام

نمود سپس بمن دستور داد كه او را برادر و دوست و وصى و خليفه و وزير خود سازم على از

من است و من از على او شوهر دختر و پدر دو نوه‏ام حسن و حسين است بدرستى كه

خداى تبارك و تعالى مرا با آنها حجت بربندگان خود ساخته و از صلب حسين امامانى نصب

كرده كه قيام به امر من كنند و وصيت مرا نگهدارند نهمين آنان قائم اهل بيت من است و

مهدى امت من بمن از همه مردم در شمائل و گفتار و كردارش شبيه‏تر است، بعد از غيبتى

طولانى و حيرتى گمراه‏كننده آشكار شود تا امر خدا را اعلان كند و دين خداى جل و عز را

ظاهر نمايد بيارى خدا تأييد شود و بملائكه خدا يارى گردد و زمين را پر از عدل و داد كند.(كمال

الدين و تمام النعمه، شيخ صدوق،ترجمه آيت الله كمره‏اى، ج‏1، ص: 371).

2-     امام جواد (ع) نیز در روایتى خطاب به حضرت عبدالعظیم حسنى درباره حضرت مهدى (

ع) مى فرماید: اى ابوالقاسم! قائم ما همان مهدى است که لازم است در غیبت او انتظارش

را بکشند و در هنگام ظهورش اطاعتش کنند. او سومین از فرزندان من است(بحارالانوار

جلد52).

3-    درباره حتمى بودن ظهورش، رسول خدا (ص) مى فرماید: عبد اللَّه بن عباس گويد رسول

خدا (ص) فرمود براستى خلفاء من و اوصياء من و حجج خدا بر خلق بعد از من دوازده كسند

اولشان برادر من است و آخرشان پسرم عرض شد يا رسول اللَّه برادرت كيست؟ فرمود على

بن ابى طالب عرض شد پسرت كيست؟ فرمود مهدى آنكه زمين را پر از عدل و داد كند

چنانچه پر از جور و ظلم شده بآن كه مرا بحق بشير مبعوث كرده اگر نماند از دنيا مگر يك روز

هر آينه خدا اين يك روز را طولانى كند تا آنكه فرزندم مهدى ظهور كند و روح اللَّه عيسى بن

مريم فرود آيد و پشت سرش نماز بخواند و زمين بنورش روشن گردد و حكومتش به مشرق و

مغرب برسد.( كمال الدين و تمام النعمه، شيخ صدوق،ترجمه آيت الله كمره‏اى، ج‏1، ص396) 

بنابراين روایات درباره حضرت مهدى (عـج) بسیار است و در منابع شیعه نیز مانند اهل سنت ـ

و بلکه بهتر و بیشتر از آنها ـ روایات بى شمارى که به قول علامه طباطبائى تعداد آنها از 3

هزار روایت بیشتر است از پیامبر (ص) و ائمه (ع) نقل شده اسـت.

اما در مورد اينكه حضرت از كجا و چگونه ظهور كرده و قيام خود را آغاز خواهد كرد، بازهم

بصورت بسيار روشن در احاديث شيعه از آن سخن به ميان آمده است.

بنا بر نقل روايات متواتر حضرت زماني كه اراده خداوند بر ظهور حضرت تعلق بگيرد، از كنار مكه

معظمه ظهور خواهد كرد. البته قبل از زمان ظهور برخي از علايم و نشانه هاي كه وقوع برخي

از آنها حتمي و برخي ديگر غيرحتمي هستند، اتفاق خواهد افتاد. از جمله علايم حتمي كه

وقوع آنها قبل و يا هنگام ظهور حتمي هستند، عبارتند از: خسف بيدا(شق شدن بيدا كه بين

مكه و مدينه واقع است)، نداي آسماني ، خروج سفياني ، و قتل نفس ذكيه.

بنا بر روایت نقل شده از امام جعفر صادق (ع)، چون حضرت مهدى (ع ) به در آید به مسجد

الحرام رود و رو به کعبه و پشت به مقام ابراهیم بایستد و دو رکعت نماز گذارد و آنگاه فریاد

برآورد: اى مردمان! منم یادگار آدم ، یادگار نوح، یادگار ابراهیم، یادگار اسماعیل ... منم یادگار

موسى ، عیسى ، محمد(ص )... منم یادگار پیامبران ، منم وارث آدم ، گزیده نوح ، خلاصه

ابراهیم و عصاره محمد(ص )، منم صاحب قرآن و زنده کننده سنت ... فریاد مرا پاسخ گویید،

من شما را از همه چیز آگاه مى کنم ، آنچه مى دانید و آنچه نمى دانید... هر کس کتابهاى

آسمانى را مى شناسد گوش فرا دهد... آنگاه به خواندن کتابهاى آسمانى مى پردازد و

صحیفه آدم و شیث و نوح و ابراهیم (ع ) را مى خواند و هم تورات و انجیل و زبور را... و سپس

قرآن کریم را(بحارالانوار،جلد51ص59).

به اميد طلوع فجر ظهور و رسيدن روز وصل و پايان غربت شيعه، فرازي از سلام نامه حضرت

صاحب الامر را، از مفاتيح نوين باهم قرائت كنيم:

اَلسَّلامُ عَلَى الْحَقِّ الْجَدیدِ، وَالْعالِمِ الَّذى عِلْمُهُ لایَبیدُ، اَلسَّلامُ

عَلى،مُحْیِى الْمُؤْمِنینَ، وَمُبیرِ

الْکافِرینَ، اَلسَّلامُ عَلى مَهْدِىِّ الاُْمَمِ، وَجامِعِ الْکَلِمِ، اَلسَّلامُ عَلى

خَلَفِ السَّلَفِ، وَ صاحِبِ

الشَّرَفِ، اَلسَّلامُ عَلى حُجَّةِ الْمَعْبُودِ، وَکَلِمَةِ الْمَحْمُودِ، اَلسَّلامُ عَلى

مُعِزِّ الاَْوْلِیآءِ، وَمُذِلِّ

الاَْعْدآءِ، اَلسَّلامُ عَلى وارِثِ الاَْنْبِیآءِ، وَخاتَمِ الاَْوْصِیآءِ، اَلسَّلامُ عَلَى

الْقآئِمِ الْمُنْتَظَرِ، وَالْعَدْلِ

الْمُشْتَهَرِ، اَلسَّلامُ عَلَى السَّیْفِ الشّاهِرِ، وَالْقَمَرِالزّاهِرِ، وَالنُّورِ الْباهِرِ،

اَلسَّلامُ عَلى شَمْسِ

الظَّلامِ، وَبَدْرِ التَّمامِ، اَلسَّلامُ عَلى رَبیعِ الاَْنامِ، وَنَضْرَةِ الاَْیّامِ، اَلسَّلامُ

عَلى صاحِبِ الصَّمْصامِ،

وَفَلاَّقِ الْهامِ، اَلسَّلامُ عَلى صاحِبِ الدِّینِ الْمَاْثُورِ، وَ الْکِتابِ

الْمَسْطُورِ،اَلسَّلامُ عَلى بَقِیَّةِ اللهِ فى

بِلادِهِ، وَ حُجَّتِهِ عَلى عِبادِهِ، اَلْمُنْتَهى اِلَیْهِ مَواریثُ الاَْنْبِیآءِ، وَلَدَیْهِ مَوْجُودٌ

آثارُ الاَْصْفِیآءِ، اَلْمُؤْتَمَنِ

عَلَى السِّرِّ،وَالْوَلِىِّ لِلاَْمْرِ، اَلسَّلامُ عَلَى الْمَهْدِىِّ الَّذى وَعَدَ اللهُ عَزَّوَجَلَّ

بِهِ الاُْمَمَ، اَنْ یَجْمَعَ بِهِ

الْکَلِمَ، وَیَلُمَّ بِهِ الشَّعَثَ، وَیَمْلاََ بِهِ الاَْرْضَ قِسْطاً وَعَدْلاً،وَیُمَکِّنَ لَهُ،

وَیُنْجِزَ بِهِ وَعْدَ الْمُؤْمِنینَ،

اَشْهَدُ یا مَوْلاىَ اَنَّکَ وَ الاَْئِمَّةَ مِنْ آبآئِکَ اَئِمَّتى، وَمَوالِىَّ فِى الْحَیوةِ

الدُّنْیا، وَ یَوْمَ یَقُومُ الاَْشْهادُ،

اَسْئَلُکَ یا مَوْلاىَ اَنْ تَسْئَلَ اللهَ تَبارَکَ وَتَعالى فى صَلاحِ شَاْنى، وَقَضآءِ

حَوآئِجى،وَغُفْرانِ ذُنُوبى،

وَالاَْخْذِ بِیَدى فى دینى وَدُنْیاىَ وَآخِرَتى، لى وَلاِِخْوانى وَاَخَواتِىَ

الْمُؤْمِنینَ وَالْمُؤْمِناتِ کآفَّةً، اِنَّهُ

غَفُورٌ رَحیم

امتیاز بدهید :