اندروید چیست! [قسمت دوم اندروید و اصطلاحات آن]

خوب همانطور که قول داده بودیم با بخش دوم اصطلاحات اندروید در خدمت شما هستیم. وعده دادیم که بخش بعدی جذاب تر و کاربردی تر باشد. در این بخش سعی شده که تا جای ممکن تمامی کلمات مربوط به رام، مانند روت یا رام کاستوم ، بعلاوه ی انواع وایپ ها را با هم بررسی کنیم. اما یک سوال!!آیا روت کردم گوشی خطرناک است؟آیا روت کردن برای دستگاهمان ضرر دارد؟ آیا واقعا هنگام روت گوشی همانطور که واژه ی بریک را در بخش اول توضیح دادیم، بریک میشود؟! با ما همراه باشید…

Root

سیستم عامل لینوکس سیستم عاملی با منبع باز است و برپایه آن بسیار سیستم های پرکاربر همچون Redhat و Ubuntu عرضه شده. اما امروزه با عرضه سیستم عامل Andoird مبتنی بر Linux بسیاری از دستگاه های پی دی ای, اسمارت بوک, PID و … در حال روی آوردن به این سیستم عامل هستند. در سیستم Linux سیستمی تعبیه شده که بر پایه آن وجود یک کاربر Root الزامی است. کاربر Root دارای توانای تغییر داده ها و اطلاعات مهم در سیستم Linux است و Root در همه سیستم های مبتنی بر لینوکس وجود دارد و در واقع وجود آن شرط بوده و میتوان گفت یکی از برتری های لینوکس است. چون تنها کاربر روت است که قابلیت تغییر اطلاعات مهم و یا نصب نرمافزار های سیستمی را دارد. کاربر معمولی در لینوکس دسترسی هایش بسیار محدود تر از روت بوده و این یکی از برتری های امنیتی لینوکس است. پس Root کاربر اصلی با تمامی دسترسی ها در سیستم های مبنی بر لینوکس است.

چرا برخی دستگاه ها را روت میکنند؟ روت کردن یعنی چه؟

در برخی از سیستم های مبتنی بر لینوکس کاربر از ابتدا یک کاربر معمولی است و قابلیت ها و دسترسی های روت را ندارد. نمونه ای از این سیستم عامل ها اندروید است که به کاربر اجازه روت را نمیدهد تا او توانایی تغییر در سیستم عامل و بررسی و دستکاری در داده ها و اطلاعات مهم و سیستمی را نداشته باشد. از همین رو کاربران با استفاده از هک و دستکاری در کد و در سیستم عامل تلاش میکنند تا اجازه روت را فراهم کرده تا کاربر تمامی دسترسی ها را داشته باشد. روت کردن در اصطلاح به معنی دستکاری در سیستم عامل و بعبارتی هک کردن آن برای دادن تمامی دسترسی های روت به کاربر معمولی است .
(روت چیزی شبیه به Administrator در سیستم ویندوز است اما با دسترسی و قابلیت های بیشتر)

Root در گوشی های اندرویدی:

Root کردن در دستگاه اندروید به معنای اضافه کردن یک برنامه کوچک Linux به اسم SU که مخفف عبارت SuperUser هستش که به شما اجازه میده که برنامه ها و دستورات مختلفی رو اجرا کنید .
هر چیزی ، چه برنامه چه یوزر و چه یک دستور دارای یک درجه بندی هستش که در سیستم عامل تعریف شده . یوزری که دستگاه خودش رو Root میکنه همانند یک رئیس هست که می‌تواند هر کاری رو بر روی دستگاه انجام دهد ( خوب یا بد ) ، به طور ساده کارهایی مثل پاک کردن حافظه یک برنامه ، و کارهایی حرفه ایی تری مثل استفاده از دسترسی و ایجاد تغییرات در فایل های سیستمی گوشی به منظور اورکلاک پردازنده یا هر کار دیگر. حال ایا واقعا روت کردن خطرناک است؟ باید گفت خطر ان تقریبا صفر است و وقتی دردسر ساز  یا به اصطلاح امکان دارد گوشی شما بریک شود که فایل روت گوشی دیگری را روی گوشی خود ریخته یا رایانه‌یتان وسط روت کردن گوشیتان خاموش شود).
نکته ای که باید به آن توجه کنید ، از بین رفتن گارانتی دستگاه با روت کردن آن است، البته با آنروت کردن و نصب رام استوک(رام اصلی که توسط سازنده ی اسمارت فون ها عرضه میشود) ، گارانتی برمیگردد که در گوشی‌های جدید سامسونگ به دلیل وجود سیستم ناکس، گارانتی با اولین روت، حتی باوجود برگت به رام اصلی یا استوک، از بین خواهد رفت.

چگونه بدانیم گوشی اندرویدی روت شده است یا نه؟
اگر در میان برنامه ها ، برنامه ای به اسم Superuser وجود داشت می توان گفت که گوشی روت شده است.

Soft Reset

هنگامی که گوشی هنگ کرد یا در نرم افزار یا برنامه ای قفل کرد میتونید این کار رو انجام دهید.

• برای Soft Reset کافیست که کلید Power را به مدت 6 ثانیه نگه دارید که در بعضی از گوشی ها این زمان به 20 ثانیه یابیشتر هم میرسد.

Hard Reset

معمولا قبل از نصب رام بهتره که گوشیتون رو ریست فکتوری یا همون هارد ریست کنید.

•برای Hard Reset باید ابتدا وارد Recovery Mode بشوید که در اکثر گوشی ها بعد از خاموش کردن، با گرفتن همزمان دکمه ی هوم ولوم بالا و کلید پاور وارد این محیط خواهید شد.

•در صفحه مذکور، چند گزینه وجود دارد ، یکی از آنها Wipe data/factory reset است ، در این صفحه از کلید های Volume up/down برای Navigation بین گزینه ها و از کلید Home برای انتخاب گزینه استفاده میشود. با کلید Volume down به روی گزینه Wipe data/factory reset بیایید و با کلید Home آن را انتخاب کنید ، گوشی شما Hard reset شده و دوباره به صفحه Recovery Mode باز میگردید، حالا با پایین نگه داشتن کلید Power , گوشی را soft reset کنید .

وایپ/Wipe

Data Wipe یا همون فکتوری ریست که بخش دیتا را پاک می کند(به معنی پاک کردن شستن و سوزاندن است). یعنی تمام برنامه هایی که خود کاربر نصب کرده به علاوه تنظیماتی که در گوشی وارد کرده و اس ام اس ها و کانتکت ها رو پاک میکنه .

Wipe Cache که حافظه جانبی Cache رو پاک می کنه، این حافظه اطلاعات مربوطه به برنامه ها رو ذخیره می کنه که سریعتر اجرا شوند و هر وقت برنامه رو دوباره اجرا کنید اون اطلاعات دوباره ذخیره میشه بنابراین پاک کردنش ضرری نداره.

Wipe Dalvik Cache که حافظه جانبی Dalvik Cache رو پاک می کنه. در کل حافظه ایه که توسط Dalvik Virtual Machine استفاده میشه و Dalvik VM برنامه ها رو اجرا می کنه و اطلاعات لازم برای اجرای برنامه ها و ارتباطشون به هم رو روی Dalvik Cache ذخیره می کنه. پاک کردن این بخش فقط باعث میشه دفعه بعد که گوشی رو روشن می کنین یک مقدار طول بکشه تا روشن بشه، مثل وقتی که رام جدید نصب کردین.

Wipe Battery Stats اطلاعات مربوط به عملکرد باتری رو پاک می کنه. این کار هنگام نصب رام جدید توصیه میشه تا باطری بهتر کالیبره بشه که این قسمت از گوشی های جدید پاک سازی شده و میتوان از برنامه ی مشابه باطری کالیبریشن استفاده کرد.

نکته : وایپ از ریکاوری مود و توسط برنامه CWM انجام میشه . Wipe Data و Wipe Cache هر دو در صفحه اول ریکاوری مود هستند اما Wipe Dalvic و Wipe Battery Stats بعد از ورود به ریکاوری مود داخل گزینه Advance که وارد شدین این گزینه ها نمایان میشن .

NAND & NOR flash

دستگاه‌هایی‌ که ما ازشون استفاده می‌کنیم از نظر مموری به ۲ قسمت تقسیم میشن یا NOR هستند یا NAND.فلش NOR در سال ۱۹۸۸ توسط اینتل معرفی‌ شد، انقلابی در بازار کرد و بر دستگاه‌های EPROM و EEPROM چیره شد.

ساله ۱۹۸۹ توشیبا خواسته‌های کاربران را با عرضهٔ NANDفلش پاسخ گفت. هزینهٔ کمتر بابت هر بیت، پرفرمانس بالاتر و مموری شبه دیسک با رابطه استوار برای آپگرید آسان از جمله مشخصات NAND فلش‌ها بود. با این حال بد از گذشت ۲ دهه هنوز برخی‌ از کاربران فرق بین NORفلش و NANDفلش را نمیدانند.

واژهٔ “فلش مموری” معمولان برای “NOR فلش” استفاده میشود. بسیاری از کاربران از برتری‌ها و مزایای NANDبر NOR بیخبرند. اکثر دستگاه‌های فلش مقدار کمی‌ کد ذخیره‌ و اجرا میکنند-که در این صورت NOR فلش مناسب تر است. در حالی‌ که NAND فلش دارای سرعت بالا و قابلیت ذخیره اطلاعات با حجم بالا اند.

یکی‌ از قابلیت‌های NORفلش “اجرا در موقعییت” (XIP) است که اجازه میدهد برنامه به صورت مستقیم از فلش اجرا شده، بجای اینکه کد برنامه در رم اجرا و بد خواند شود. NOR سرعت خواندن بالایی‌ داره و در حجم‌های پائین بسیار موئثر است –۱ تا ۴ مگ– اما در نوشتن و پاک کردن از سرعت فوق العاده پایینی رنج میبرد.

معماری NAND با عرضهٔ تراکم بالای سلولی که به ظرفیت ذخیره سازی بالا تبدیل میشود و همچنین با سرعت خواندن و پاک کردن بالا در بازار رقابت می‌کند. مشکل استفاده از NAND فلش حول محور نیاز به مدیریت از فلش و الزامات ویژه‌ای برای رابط سیستم است.

Custom Rom

Custom Rom ها معمولا توسط افراد نابغه در MoDaCo و XDA ساخته میشوند که بهترین این افراد هم Paul میباشد که اصطلاحا به این افراد آشپز (Cooker/کوکر) اطلاق میشود و به عملیاتی که انجام میدهند (Cooking ROM) یا همان آماده کردن یا کوک کردن رام میگویند. این رام ها برای استفاده از بالاترین امکاناتی هستند که شما میتوانید با گوشی خود به آنها دسترسی پیدا کنید.

رام یکی از مهم ترین قسمت های گوشی شما است و تقریبا شامل خیلی از قسمت ها از جمله کرنل (kernel) ، رابط کاربری (User Interface) ، برنامه های سیستمی ، فونت های گوشی ، فایل های lib ، فایلها و تنظیمات پیکربندی و … می باشد که بیشتر انها را در قسمت بعدی توضیح خواهیم داد.

Custom Rom در پارتیشن System ریخته میشود و از آن جایی که نوشتن روی این پارتیشن تنها پس از Root شدن گوشی ممکن است ؛ ریختن رام هم تنها پس از Root شدن ممکن است و در حالت Unroot هیچ راهی برای ریختن آنها وجود ندارد!!
البته رام ها دارای فایل Boot.img نیز هستند که وجود این فایل برای بوت شدن رام اجباری است. این فایل در پارتیشن Boot ریخته میشود

امکانات یک کاستوم رام کاملا به سلیغه شخص کوکر،امکانات سخت افزاری گوشی و البته به نبوغ و دانش شخص کوکر بستگی دارد. هیچ استانداری برای کوک کردن یک رام وجود ندارد و همواره رام ها با یکدیگر تفاوت داشته اند و دارند !
تنها فاکتور مهمی که برای یک رام می توان در نظر گرفت این است که تمام قسمت های گوشی به خوبی و بدون مشکل کار کنند .. قسمت هایی مانند دوربین ، GPS و Wifi و …

رام های Experimental چه رام هایی هستند ؟

رام هایی که به این صورت منتشر می شوند رام هایی هستند که در فاز آزمایشی به سر می برند و دارای باگ های زیادی هستند و فقط برای پیدا شدن و گزارش شدن سریعتر همین باگها به صورت عمومی منتشر می شوند.
این رام ها معمولا از روی سورس های Android که توسط Google منتظر می شوند، کوک میشوند و برای استفاده روزانه به هیچ عنوان توصیه نمیشوند.
این رام ها به مرور زمان کامل شده و به صورت پایدار (Stable) در می آیند.

رام های Port شده چه رامهایی هستند ؟

رام های Port شده به رام هایی گفته میشود که از روی رامی که قبلا برای برای گوشی متفاوتی کوک شده بوده ، برای گوشی دیگری کوک می شوند.
برای مثال یک کوکر از روی رامی که برای گوشی X کوک شده بوده ، رامی برای گوشی Y کوک می کند . به این رام Port شده می گویند.

البته تعداد این رام ها بسیار کمتر از رام های دیگر است زیرا در کوک کردن این رام ها مشکلات زیادی وجود دارد و کوکر نمی تواند از روی هر گوشی برای گوشی مورد نظر خود رام Port کند. عواملی مانند نوع چیپ ست ها ، اندازه صفحه نمایش و … در اینجا مورد توجه است و بدون توجه به این عوامل Port کردن رام تقریبا غیر ممکن است .دست کوکر ها در داشتن و پیاده کردن نبوغشان به حدی در این زمینه باز است که میتوانند رام اس6 را برای اس2  پورت کنند!

Data2EXT

حافظه داخلی گوشی های اندرویدی از چندین پارتیشن تشکلیل شده اند ! 3تا از این پارتیشن ها، system , data , cache هستند که هر کدوم کاری انجام میدن و از چیزی نگه داری می کنن.

پارتیشن system که یکی از مهم ترین پارتیشن هاست و از رام نگه داری می کند و همیشه به صورت فقط خواندنی یا Read-only هستش ؛ البته میشه از Read only درش آورد و اطلاعات روز ذخیره کرد که راه های خاص خودشو داره مثل System Overlay.

پارتیشن data از تمام اطلاعات و داده های کاربر مثل برنامه ها و بازیها، دیتای برنامه ها و بازی ها (مثل رکورد و تنظیمات و ..) و تنظیمات گوشی و خلاصه هرانچه که کاربر ذخیره کرده را نگه داری می کند ! (عمل WIPE این پارتیش رو فرمت می کند)

اما ظرفیت حافظه داخلی محدود هستش و یه مقدار زیادیش رو هم پارتیشن system میگیره. حالا برای اینکه ظرفیت پارتیشن data بیشتر بشه میشود یه کار جالب انجام داد و اون اینست که این پارتیشن رو به مموری منتقل کنیم.

البته باید گفت که کله پارتیشن data را روی مموری منتقل نمی کنیم زیرا مشکل درست کرده و فقط Data/app را انتقال می‌دهیم که حاوی برنامه ها و بازی ها هست و کش و تنظیمات و .. را، میگذاریم توی حافظه داخلی بماند.

در کل میشه گفت که Data2EXT قابلیتی است که در اون ما قسمتی از پارتیشن Data رو به روی مموری منتقل می کنیم (البته مموری باید پارتیشن بندی شده باشد)

Adb

ADB مخفف واژه Android Debug Bridge به معنی پل دیباگ اندروید است . این ابزار همراه با Android SDK در اختیار قرار میگیرد و برای کنترل و ارتباط با دستگاه اندرویدی شما کاربرد دارد . این ابزار و یا بهتر بگویم مجموع دستورات، داخل فولدر tools از Android SDK قرار دارد . این دستورات مهمترین اطلاعاتی هستند که هر فرد اندرویدی دارد از آنها برای گوشی خود استفاده کند پس یاد گیری این دستورات از واجبات اندروید است تا شما بتوانید عملیات ابتدایی را برای گوشی خود انجام دهید . دستورات ADB بسیار زیاد هستند و بعضی از دستورات به صورت گردشی اجرا میشوند تا شما برای توقف آنها دستوری صادر کنید و اطلاعات کوچکی در هر با بررسی را در اختیار شما قرار میدهند .

Kernel

کرنل ، به معنی هسته است.
در زبان برنامه نویسی ، به هسته مرکزی سیستم عامل می گویند. این هسته کنترل کاملی بروی تمامی ورودی ها و خروجی های سیستم دارد.
کرنل ارتباط ش را با کاربر بر قرار نمی کند ، این کار به عهده پوسته یا Shell است که ورودی ها را دریافت و به کرنل منتقل می کند.

کرنل واجد دستوراتی با سطوح بسیار پایین است که تنها سخت افزار از آن سر در می آوردو برای کاربر قابل استفاده نیست

Nand Backup

ناند بکاپ یکی از کارآمدترین ابزارهای اندروید به حساب می‌اید که بعد از نصب ClockWorkMod Recovery روی گوشی به آن دسترسی پیدا خواهید کرد ، با کمک این ابزار میتوانید از تمامی قسمت های گوشی خود به صورت کامل حتی از رام و سیو بازی های خود بکاپ گرفته و در مواقع لزوم از آن استفاده کنید.

در پایان باید گفت که روت کردن و ریختن رام کوک شده برای گوشیتان به خودی خود نه تنها مضر نیست بلکه کلی فایده و سود هم دارد و احتمال بریک شدن هنگام روت تقریبا صفر است . اما وقتی خطرناک میشود که فرد ناآگاه یا بهتر بگوییم یک کاربر معمولی،دست به دستکاری های ناشیانه در فایل های سیستمی خود بزند،یا به خاطر اعتماد به نفس کاذب خود مرحله به مرحله اموزش های لازم را، مثلا تغییر ولتاژ چیبست برای اورکلاک پردازنده و… را پیش نرود! ان موقع است که علاوه بر امکان پراندن انتن و سریال گوشی خود، میتوانید برد اصلی گوشی را بسوزانید!

منبع:ترنجی